Boete wegens reclame over 'geneesmiddel' zonder handelsvergunning

Rb. Den Haag 11 maart 2024, RB 3833, LSR 2238; ECLI:NL:RBDHA:2024:5663 (Eiser tegen minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit). Op 24 maart 2022 heeft een toezichthouder van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (hierna: NVWA) van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een inspectie uitgevoerd op de website van eiser op het voorkomen van zogenaamde medische claims. De toezichthouder heeft bevonden dat eiser het product talbina heeft gepresenteerd als geneesmiddel, en dit heeft aangeboden zonder handelsvergunning. Dit is in strijd met de Geneesmiddelenwet (hierna: Gnw), waardoor de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (verweerder) hem een bestuurlijke boete van € 3.000,- heeft opgelegd. Daarnaast heeft eiser volgens de toezichthouder tevens reclame gemaakt voor het product zonder te beschikken over de vereiste handelsvergunning, en daarmee ook het reclameverbod overtreden. Op grond daarvan is door verweerder aan eiser een boete van € 3.750,- opgelegd. Vanwege de overschrijding van de redelijke termijn van zes maanden is er een korting van 5% gegeven, zodat de bestuurlijke boete in totaal een hoogte heeft van € 6.412,50. Eiser betwist deze stellingen en stelt dat het optreden tegen zijn berichtgeving in strijd is met zijn recht op godsdienstvrijheid. Het bedrag zou voorts niet in verhouding staan tot de ernst van de beboete gedraging en zijn financiële draagkracht zou onvoldoende meegewogen zijn.

Eiser verzoekt om een oordeel over de uitlating op zijn website dat het product ‘rust schenkt aan het hart van de zieke en zijn verdriet verlicht’. Die parafrase zou namelijk voortkomen uit de Hadith die de zeer betrouwbare auteur Al-Bukhari heeft neergeschreven. De rechtbank toetst of verweerder op grond van de Gnw handhavend heeft kunnen en/of moeten optreden. Daarvoor moet de vermeende overtreding in de gehele context waarin zij is begaan worden bezien. De vraag of de passage dat het product ‘rust schenkt aan het hart van de zieke en zijn verdriet verlicht’ op zichzelf een overtreding vormt, is daarom niet doorslaggevend. Op zijn website legt eiser een verband tussen het product en het genezen van depressie, een te hoog cholesterolgehalte, hoge bloeddruk, diabetes, moeilijke stoelgang, problemen aan de urinewegen en het voorkomen van hart- en vaatziekten. De opvattingen van eiser leiden ertoe dat het product als geneesmiddel aangemerkt wordt. De rechtbank is dan ook van oordeel dat voor zover de bestuurlijke boete al een beperking van de vrijheid van godsdienst zou inhouden, dit geen onrechtvaardige inbreuk is.

Bij het opleggen van de boete heeft verweerder beleidsvrijheid. De boete die aan de eiser is opgelegd, is in overeenstemming met het beleid van de verweerder, waardoor deze in principe niet als onredelijk kan worden beschouwd. Bovendien neemt de rechtbank in overweging dat de eiser op 14 oktober 2021 al een waarschuwing heeft ontvangen na een eerdere inspectie. De eiser had de boete gemakkelijk kunnen vermijden door geen verband te leggen tussen het product en de gezondheidsclaim. De rechtbank ziet ook geen reden voor een matiging van de boete. Het beroep wordt ongegrond verklaard.

7. In dit beroep toetst de rechtbank of verweerder in het geval van eiser op grond van de Gnw handhavend heeft kunnen dan wel moeten optreden. Daarvoor moet de vermeende overtreding in de gehele context waarin zij is begaan worden bezien. De vraag of de passage dat het product ‘rust schenkt aan het hart van de zieke en zijn verdriet verlicht’ op zichzelf een overtreding vormt, is daarom niet doorslaggevend. Op zijn website brengt eiser het product ook in relatie tot het zijn van een natuurlijk middel tegen depressie. Daarnaast wordt er een verband gelegd tussen het product en het genezen van depressie, een te hoog cholesterolgehalte, hoge bloeddruk, diabetes, moeilijke stoelgang, problemen aan de urinewegen en het voorkomen van hart- en vaatziekten. Daarbij is vermeld dat ook de Westerse geneeskunde deze voordelen van het product heeft ontdekt. Met dit geheel aan uitlatingen trekt eiser het product de geneeskunde in. Het product moet op grond van zijn aandiening als geneesmiddel worden aangemerkt. De rechtbank is dan ook van oordeel dat voor zover de bestuurlijke boete al een beperking van de vrijheid van godsdienst zou inhouden, dit geen onrechtvaardige inbreuk is.